Νικόλας Χρηστάκης "Δικτυωμένος"

"Ο Νικόλας Χρηστάκης, ο διάσημος ελληνοαμερικανός καθηγητής του Χάρβαρντ, είναι ένα από τα 100 πρόσωπα που επηρεάζουν περισσότερο τον κόσμο, σύμφωνα με το περιοδικό «Time». Τον συναντήσαμε στο Σύνταγμα, καθώς βρέθηκε στην Αθήνα για την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου του «Συνδεδεμένοι». Και συζητήσαμε για την εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων, την Ελλάδα, ακόμη και για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

Η απορία μου ήταν η εξής: Σε ποια γλώσσα θα...
μιλήσουμε με τον Νικόλα Χρηστάκη; Ναι, μιλάει ελληνικά, είναι εξάλλου έλληνας δεύτερης γενιάς ο οποίος μεγάλωσε στις Ηνωμένες Πολιτείες από γονείς που μετανάστευσαν στα τέλη της δεκαετίας του ’50 από την Ελλάδα για να σπουδάσουν στην Αμερική. Χημεία η μητέρα, πυρηνική φυσική ο πατέρας. Γνωρίστηκαν από τα μέλη της απόδημης ελληνικής κοινότητας, παντρεύτηκαν και έπειτα από λίγο γεννήθηκε ο Νικόλας. Ο οποίος Νικόλας ακολούθησε τα επιστημονικά βήματα των γονιών του. Σπούδασε βιολογία, ιατρική και κοινωνιολογία και έγινε καθηγητής στο Χάρβαρντ. Καθηγητής ιατρικής, κοινωνιολογίας αλλά και ιατρικής κοινωνιολογίας. Και πήγε ακόμη παραπέρα. Εγραψε ένα πρωτότυπο βιβλίο μαζί με τον επίσης καθηγητή στο Χάρβαρντ, Τζέιμς Φόουλερ, για τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων, στο οποίο υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι οι ανθρώπινες συμπεριφορές και διαθέσεις όπως η ευτυχία, ακριβώς όπως η παχυσαρκία, μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο, περίπου όπως τα μικρόβια μιας ασθένειας. Διότι οι αόρατοι ιστοί των κοινωνικών δικτύων μάς συνδέουν μεταξύ μας με τρόπους που μας κάνουν να αλληλεπιδρούμε διαρκώς μεταξύ μας. Και ήταν τόσο μεγάλη η εντύπωση που προκάλεσαν τα αποτελέσματα των ερευνών του ώστε τελικά έφθασε να δει το όνομά του να συμπεριλαμβάνεται στην ετήσια λίστα του περιοδικού «Time» για το 2009 με τους 100 ανθρώπους που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη. Οπότε μάλλον θα προτιμά να μιλήσει στα αγγλικά, στη γλώσσα όπου ασκεί την επιστήμη του στο καλύτερο πανεπιστήμιο του κόσμου. Λάθος εκτίμηση. Καθώς τον συναντώ πρωί Δευτέρας προτού δώσει διάλεξη στην Ελληνοαμερικανική Ενωση με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου του με τίτλο «Συνδεδεμένοι, Η εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων και πώς αυτά διαμορφώνουν τη ζωή μας» (εκδόσεις Κάτοπτρο), μου ξεκαθαρίζει ότι θέλει να μιλήσει στα ελληνικά. Και ας έχουν περάσει δύο χρόνια από την τελευταία φορά που ήταν στην Ελλάδα. «Πρώτη ημέρα στην Ελλάδα, πρέπει να δυσκολευτώ να εκφραστώ. Μπορεί και να ντραπώ, αλλά, άι στο διάολο, τι πειράζει;» λέει με αφοπλιστική απλότητα. Χωρίς στόμφο, χωρίς πόζα, ο καθηγητής του Χάρβαρντ εξηγεί με σαφήνεια τα θέματα που αφορούν το βιβλίο του και πασχίζει συχνά, αλλά πολύ χαριτωμένα, να βρει την κατάλληλη λέξη στα ελληνικά όταν αυτή του διαφεύγει. «Η γυναίκα μου θα είναι πολύ περήφανη που κατάφερα να το κάνω όλο αυτό στα ελληνικά» λέει γελώντας δυνατά. Ή τουλάχιστον θα έχει άλλον έναν λόγο…

Πώς αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο για τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων;

«Το 1995 ήμουν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και ως γιατρός φρόντιζα τους ετοιμοθάνατους. Είναι το λεγόμενο “hospicecare” στα αγγλικά, παρηγορητική ιατρική. Είχα το δικό μου εργαστήριο όπου έκανα έρευνα και μελετούσαμε ένα θέμα που έχει απασχολήσει από παλιά τις κοινωνικές επιστήμες, το λεγόμενο “widowereffect” (η θνησιμότητα των χήρων), το οποίο σημαίνει ότι αν πεθάνω εγώ αυξάνονται οι πιθανότητες να πεθάνει και η γυναίκα μου. Μια ημέρα είχα πάει να επισκεφθώ μια ετοιμοθάνατη γυναίκα την οποία φρόντιζε η κόρη της. Ο άνδρας της είχε ταλαιπωρηθεί πολύ γιατί και αυτή με τη σειρά της είχε αρρωστήσει φροντίζοντας τη μητέρα της. Καθώς έφευγα από το σπίτι και οδηγούσα με παίρνει τηλέφωνο ένας φίλος του για να μου πει ότι είχε πάθει και αυτός μελαγχολία από την κατάσταση και να με ρωτήσει αν μπορούσα να κάνω κάτι για να βοηθήσω. Οπότε ξαφνικά κατάλαβα ότι αυτό που αποκαλούμε “widowereffect” δεν ισχύει μόνο για ζευγάρια αλλά μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο και να κυκλοφορήσει πιο μακριά μέσα στα κοινωνικά δίκτυα τα οποία είναι μεγάλα και εξαιρετικά περίπλοκα. Εγινα τρελός για αυτό το θέμα. Ηθελα να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι εφαρμόζουν τα κοινωνικά δίκτυα και πώς αυτά λειτουργούν».

Η πρώτη έρευνα που δημοσιεύσατε σχετικά με τη λειτουργία των κοινωνικών δικτύων το 2007 στο «TheNewEnglandJournal» αφορούσε τη μεταδοτικότητα της παχυσαρκίας. Γιατί εστιάσατε την προσοχή σας σε αυτό το θέμα;

«Για δύο λόγους. Πρώτον, ξέραμε ότι κάναμε κάτι ασυνήθιστο, οπότε θέλαμε να εστιάσουμε σε κάτι μετρήσιμο έτσι ώστε να μην υπήρχε περίπτωση να μην πιστέψουν ότι λέμε αλήθεια. Φέρ’ ειπείν, αν είχαμε ξεκινήσει με τα αισθήματα ή με τις ιδέες οι οποίες επίσης κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα, πιστεύουμε ότι όσοι διάβαζαν τα αποτελέσματα θα μας αμφισβητούσαν. Με την παχυσαρκία ήταν αλλιώς, γιατί οι άνθρωποι της μελέτης μας ζυγίζονταν από γιατρό κάθε τέσσερα χρόνια επί 35 χρόνια. Δεύτερον, δεν ξέρω αν στην Ελλάδα εκφράζεστε έτσι, αλλά στην Αμερική είχε γίνει πολύ συνηθισμένο όταν μιλούσαμε για την παχυσαρκία να λέμε ότι υπήρχε “επιδημία” παχυσαρκίας. Η επιδημία έχει τουλάχιστον δύο σημασίες. Σημαίνει, πρώτον, το μεγάλο πλήθος των περιπτώσεων μιας “νόσου” και ήταν φανερό ότι είχαμε επιδημία από αυτή την άποψη. Δεύτερον, όταν χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη μεταφορικά εννοούμε ότι κάτι κυκλοφορεί μεταξύ μας. Αναρωτηθήκαμε λοιπόν αν πράγματι κυκλοφορούσε η παχυσαρκία μεταξύ μας. Κάτι το οποίο διαπιστώσαμε»."


Διαβάστε περισσότερα
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=322843&dt=29/03/2010#ixzz0jimukSmg


Share on Facebook