"Η πρώην ''αποθήκη ανθρώπων'' της Λέρου. Αποκλειστικό ρεπορτάζ"

"Κάποτε ήταν η ντροπή του νησιού! Μέχρι το 1988-89, το Κρατικό Θεραπευτήριο Λέρου, χρησιμοποιούνταν κατά κυριολεξία, ως αποθήκη ανθρώπων με ψυχικά προβλήματα. Περίπου 2600 ψυχικά ασθενείς στοιβάζονταν στα κτήρια του, κάτω από άθλιες συνθήκες!
Οι υπάλληλοι που προσέλαβε τότε το Κράτος, για να αντιμετωπίσει την κατάσταση, εκτός του ότι ήταν λίγοι, ήταν και εντελώς ανειδίκευτοι! Η εφημερίδα Obeserve ήταν εκείνη που πρώτη έφερε στο φως...

της δημοσιότητας, το εν λόγω χάλι, με αποτέλεσμα η χώρα μας να διασυρθεί διεθνώς και η Λέρος να παλεύει για χρόνια να «βγάλει» από πάνω της τη ρετσινιά του «μαρτυρικού» τόπου!

Σήμερα, 22 χρόνια μετά, η κατάσταση στο Κρατικό Θεραπευτήριο Λέρου, δεν θυμίζει τίποτα από τα περασμένα. Επισκεφθήκαμε το ψυχιατρικό νοσοκομείο και ξεναγηθήκαμε από τον Διοικητή του, τον κ. Μανώλη Σούλο στους χώρους όπου ζουν σήμερα, μόλις 370 ασθενείς, εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι μεγάλης ηλικίας. Με χαρά διαπιστώσαμε ότι γίνονται πολλές και σοβαρές προσπάθειες από μέρους των 850 ανθρώπων που εργάζονται σ’ αυτό, οι ασθενείς να ζουν αξιοπρεπώς! Καθαροί κοινόχρηστοι χώροι, περιποιημένα δωμάτια, καλύτερα καταλύματα απ’ αυτά του παρελθόντος, ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. Τα τεράστια ιταλικά κτίρια, στα Λέπιδα της Λέρου, μέσα στα οποία κάποτε συνωστίζονταν οι ασθενείς εγκαταλείφθηκαν. Από τους 370, όσοι αντιμετωπίζουν σοβαρότερο πρόβλημα με την ψυχικής τους υγεία παραμένουν σε θαλάμους του ΚΘΛ, ενώ οι εξελίξιμες περιπτώσεις μετακινούνται αρχικά στις βίλες που υπάρχουν μέσα στο ίδιο το ΚΘΛ, όπου παρακολουθούνται από τους ψυχιάτρους για ένα διάστημα, για να μεταφερθούν στη συνέχεια στους 28 διάσπαρτους ξενώνες που νοικιάζει το κράτος πάνω στο νησί, στο πλαίσιο της επανένταξής τους στην κοινωνία..

Οι άνθρωποι αυτοί ζουν ανά 3 με 4, σε κανονικά σπίτια, μακριά από τον ιδρυματισμό και τα αρνητικά επακόλουθά του! Έχουν γίνει ήδη «ένα» με την τοπική κοινωνία, η οποία απ’ την αρχή φαίνεται να τους έχει αγκαλιάσει! Οι κάτοικοι στο νησί της Λέρου κάθονται μαζί τους στα καφενεία και πίνουν καφέ! Τους μιλούν, τους καλοχαιρετούν, τους νιώθουν δικούς τους ανθρώπους!



Εκτός, από τους ασθενείς που αντιμετωπίζουν χρόνια και σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα, είναι και εκείνοι που φθάνουν ως εδώ βρισκόμενοι στο ξεκίνημα της ασθένειάς τους, στην έξαρση του προβλήματος. Αυτά είναι τα λεγόμενα οξέα περιστατικά, τα οποία οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερη ευαισθησία, διότι -τις περισσότερες φορές- έχουν να κάνουν με νέους ανθρώπους, που από τη μια στιγμή στην άλλη, πέρασαν την λεπτή γραμμή, αυτή που ο καθένας μας μπορεί να περάσει, και έχασαν τις ισορροπία τους…



Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙ.Σ.Π.Ε.

Βασικό ρόλο, στην καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής των ψυχασθενών του ψυχιατρείου της Λέρου, έχει διαδραματίσει και η δημιουργία το 2002 στο νησί -για πρώτη φορά στην Ελλάδα-, του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι. Σ.Π.Ε.). Πρόκειται για μια ανεξάρτητη δομή που προσφέρει προστατευμένη εργασία στους ανθρώπους με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως μας ενημέρωσε η κα. Καρολίνα Μπακ, εργοθεραπεύτρια του ΚΘΛ. Αυτή την στιγμή –όπως μας είπε- στον συνεταιρισμό εργάζονται 25 ασθενείς, οι οποίοι πληρώνονται με την ώρα. Κάποιοι απ’ αυτούς απασχολούνται στο ζαχαροπλαστείο του Κοι.Σ.Π.Ε. όπου παράγουν μεγάλη ποσότητα σάντουιτς, σνακς, τυρόπιτες κ.ά. Κάποιοι άλλοι εργάζονται στην τυποποίηση του μελιού, το οποίο φθάνει στον συνεταιρισμό από τους μελισσοκόμους του νησιού, καθώς και σε όλη τη διαδικασία που απαιτείται για να φθάσει στην αγορά, όπου και πωλείται με την ονομασία «Άρτεμις»! Οι άνθρωποι αυτοί επίσης, μπορούν να εργαστούν στο κυλικείο που βρίσκεται στο χώρο του ψυχιατρείου, αλλά και στα χωράφια του συνεταιρισμού, στα οποία καλλιεργούν οποροκηπευτικά.



Στόχος του Κοι. Σ.Π.Ε. είναι η κοινωνική-οικονομική ενσωμάτωση και επαγγελματική ένταξη των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Η εργασία, ούτως ή άλλως, είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή κάθε ανθρώπου. Πόσο μάλλον γι’ αυτές τις ευαίσθητες ομάδες ανθρώπων! Η εργασία και μάλιστα επ’ αμοιβή, μπορεί να λειτουργήσει ως βάλσαμο στην ψυχή τους!

ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Σπουδαία δράση επίσης, αναπτύσσει τα τελευταία χρόνια στο νησί, και η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου του ΚΘΛ, μέσω της οποίας υλοποιείται μια πολυδιάστατη και πολυποίκιλη παρέμβαση στο χώρο της Κοινότητας σε περιοχές με τοπικές, κοινωνικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες, οι οποίες παρουσιάζουν γεωγραφικές ιδιομορφίες και αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης σε υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας. Η λειτουργία της ξεκίνησε το Φεβρούαριο του 2008, για να διακοπεί το Νοέμβριοτου 2009, λόγω έλλειψης χρηματοδότησής της! Οι άνθρωποι της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας, αγωνιούν να ξεκινήσουν και πάλι τη δράση τους, πηγαίνοντας ταξίδια εκεί όπου υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται την ψυχολογική τους υποστήριξη! Όπως μας επισήμανε, η κα Βενετσανοπούλου, κοινωνική λειτουργός στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, η κινητή μονάδα λαμβάνει πολλά τηλέφωνα καθημερινά, από περιστατικά που ήδη έχουν συναντήσει στα νησιά της Δωδεκανήσου. Οι άνθρωποι τους ρωτούν τι γίνεται και ζητούν να τους επισκεφτούν εκ νέου! «Δεν είναι τόσο εύκολο από το τηλέφωνο να προλάβεις μια κρίση, να δώσεις συμβουλές»! Όπως επισημαίνει η κοινωνική λειτουργός, «έχει μεγάλη σημασία να ‘χεις προσωπική επαφή με τον άλλο, να βρίσκεσαι κοντά του, ώστε να μιλήσεις και να κατανοήσεις τι είναι αυτό που περνάει ο κάθε άνθρωπος! Όταν λειτουργούσε η κινητή μονάδα, μέσω του Ευρωπαικού προγράμματος, είχαμε και 10 εξωτερικούς συνεργάτες, οι οποίοι ήταν επαγγελματίες ψυχικής υγείας, μέσω των οποίων μπορούσαμε να έχουμε καλύτερη πρόσβαση στους ανθρώπους που έχριζαν ψυχικής βοήθειας στο Νομό Δωδεκανήσου». Η κα. Βενετσανοπούλου, επισημαίνει την έλλειψη δομών ψυχικής υγείας στο συγκεκριμένο νομό: «Η Λέρος κατά κόρον, ήταν ένας χώρος, ο οποίος ασχολούνταν με τους ενήλικες. Στη Ρόδο έχει δημιουργηθεί ψυχιατρική κλινική με τα γνωστά προβλήματά της, ενώ το ιατροπαιδαγωγικό κέντρο που υπάρχει στο εν λόγω νησί, δεν μπορεί να καλύψει όλες τις δομές και όλους τους ανθρώπους στο νομό Δωδεκανήσου».



Επιδίωξη της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας είναι να βλέπει άτομα στο χώρο τους, να μπορεί να κάνει δράση κατά του στίγματος, καθώς και δράσεις προληπτικές, να ενημερώνει τον κόσμο για το τι είναι ψυχική υγεία ώστε να μπορεί να αντιληφθεί άμεσα τα συμπτώματα της ασθένειάς του και να προστρέξει άμεσα στον ειδικό. Επιβάλλεται να συνεχιστεί το σπουδαίο έργο που επιτελείται μέσα απ’ αυτή τη δράση. Άνθρωποι με ψυχικά νοσήματα, που δεν έχουν την ευκαιρία να μεταβούν σε άλλα μέρη για να βρουν λύση στο πρόβλημά τους ή κολίονται για τους δικούς τους προσωπικούς λόγους, χρειάζονται την συμπαράσταση ειδικών που θα βρεθούν κοντά τους. Θα ήταν φοβερά λυπηρό, να τους στερήσει η πολιτεία αυτό το δικαίωμα!

ΠΟΙΟ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΚΘΛ
Στη συνέντευξη που είχαμε με τον Διοικητή του ΚΘΛ, κ. Σούλο καθώς και με τον αναπληρωτή Διοικητή του, και πρώην Δήμαρχο Λέρου, κ. Γιάννη Αντάρτη, θέσαμε το ερώτημα ποιο θα είναι το μέλλον του ΚΘΛ, από ‘δω και πέρα. Ο αριθμός των ασθενών που νοσηλεύονται σ’ αυτό, έχει πλέον μειωθεί κατά πολύ. Νέες εισαγωγές δεν γίνονται και αυτές που γίνονται αφορούν κατά κύριο λόγο τα οξέα και το Νομό Δωδεκανήσου. Οι 850 υπάλληλοι, που εργάζονται εδώ αναρωτιούνται ποιο θα είναι το μέλλον τους! Το ΚΘΛ χρόνια τώρα, αποτελεί τον σημαντικότερο οικονομικό πόρο για το νησί. Η απάντηση που πήραμε δεν είναι ξεκάθαρη! Κανείς ακόμη δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι πρόκειται να γίνει! «Οι Λεριοί θέλουν να παραμείνει το ίδρυμα στη Λέρο, μας εξηγεί ο κ. Αντάρτης, διότι εκτός του ότι είναι ο κύριος οικονομικός πόρος για το νησί, οι κάτοικοι είναι δεμένοι πλέον με τους ασθενείς, η εμπειρία τους είναι μεγάλη και η αγάπη τους κάνει να δέχονται αυτούς τους ανθρώπους. Κάτι που δύσκολα συναντάς σε άλλα μέρη –όπως λέει. Αν φτιάξουμε ένα νέο ψυχιατρικό νοσοκομείο σε κάποια άλλη περιοχή, δεν θα το δεχτεί εύκολα εκείνη η κοινωνία. Εμείς όμως το δεχτήκαμε. Το αγκαλιάσαμε. Έγινε ένα με μας»!



Σύμφωνα, με τον κ. Αντάρτη, η Ε.Ε. το ’87, στο πλαίσιο του Πανευρωπαϊκού Συνέδριου Ψυχικής Υγείας, που είχε γίνει στη στο νησί της Λέρου, είχε προτείνει άτομα 3ης ηλικίας και άτομα με ειδικές ανάγκες που παρουσιάζουν ψυχικά προβλήματα απ’ όλη την Ευρώπη, να έρχονται στο νησί της Λέρου για ένα βραχύ χρονικό διάστημα. Πρόταση, η οποία απ’ ό, τι φαίνεται έμεινε στα λόγια.

ΟΙ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΚΘΛ
Ο Διοικητής του ΚΘΛ, κ. Σούλος, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα πολύ σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το ΚΘΛ. «Το πρώτο πρόβλημα που θέλουμε να λύσουμε είναι η μονάδα τεχνητού νεφρού. Είναι γύρω στους 10 με 12 νεφροπαθείς που αναγκάζονται να κάνουν το ταξίδι του πόνου προς την Κάλυμνο. Το καλοκαίρι είναι πιο εύκολα τα πράγματα, γιατί υπάρχουν τα καραβάκια. Το χειμώνα όμως δεν μπορούμε να μετακινούμαστε εύκολα. Οι άνθρωποι ταλαιπωρούνται αφάνταστα! Πολλές φορές είναι αναγκασμένοι να πάνε απ’ την προηγούμενη ημέρα στην Κάλυμνο για αιμοκάθαρση και να νοικιάσουν ξενοδοχείο. Προβλήματα προέκυψαν Ρωτήσαμε τον κ. Σούλο και για το θέμα της σίτισης των ασθενών, που πρόσφατα έγινε θέμα στα κανάλια. Ο Διοικητής του ΚΘΛ κάνει λόγο για παραπληροφόρηση στο συγκεκριμένο θέμα. «Αυτός που μας προμήθευε το μοσχαρίσιο κρέας, -σύμφωνα με τον κ. Σούλο- λόγω του ότι δεν είχε πληρωθεί, ήθελε με κάποιο τρόπο να εκβιάσει μια κατάσταση κι έτσι βγήκε στα κανάλια λέγοντας ότι οι ασθενείς δεν τρώνε κρέας, κάτι που δεν ισχύει σε καμιά περίπτωση, -όπως ο ίδιος υποστηρίζει-, μια που στο πρόγραμμα των ασθενών υπάρχει καθημερινά κρέας, κοτόπουλο και ψάρι!

Η έλλειψη γιατρών είναι ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα που ταλανίζει χρόνια τώρα το ΚΘΛ. «Είμαστε χωρίς αναισθησιολόγο! Οι δύο αναισθησιολόγοι του ΚΘΛ, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την υγεία τους και εμείς καθημερινά βρισκόμαστε σ’ έναν αγώνα δρόμου για να πάρουμε έναν αναισθησιολόγο από κάποιο άλλο νοσοκομείο και να τον φέρουμε εδώ για ένα διάστημα και ξανά τα ίδια! Λόγω των αναρωτικών αδειών των αναισθησιολόγων μας, είμαστε αναγκασμένοι να την βγάζουμε με «μπαλώματα!». Ο κ. Σούλος επισημαίνει ακόμη, ότι θα ήταν καλύτερα τα πράγματα αν στο ΚΘΛ υπήρχε και ένας δεύτερος χειρουργός, όπως και ένας δεύτερος παιδίατρος! «Φανταστείτε –μας λέει- ότι ο παιδίατρος μας μετά από 4-5 χρόνια σκληρής εργασίας, κατάφερε πριν λίγο καιρό και πήρε άδεια!».



Τέλος, βασικό μέλημα της διοίκησης του ΚΘΛ, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της πρόσφατα, είναι η μετονομασία του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου- Κέντρου Υγείας, σε νοσοκομείο! «Εμείς ως νοσοκομείο αυτή τη στιγμή –τονίζει ο κ. Σούλος- υποστηρίζουμε και την Πάτμο και του Λειψούς και το Αγαθονήσι. Στο καταστατικό όμως, του νοσοκομείου, αναφερόμαστε ακόμη ως κέντρο υγείας, ενώ εξυπηρετούμε τα πάντα! Τους ασθενείς από τα γύρω νησιά, και ενώ θα έχουμε και μονάδα τεχνιτού νεφρού σε λίγο.

Παραταύτα, ακόμη χαρακτηριζόμαστε ως ΚΘΛ-Κέντρο Υγείας και όχι ως νοσοκομείο!»
Αναμφίβολα, το νησί της Λέρου έχει συνδέσει -πολλές δεκαετίες τώρα- την οικονομική του ύπαρξη με τον Κρατικό Θεραπευτήριο. Είναι εύλογο λοιπόν, μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων να θέλουν η ιστορία του να μην τελειώσει εδώ. Από την άλλη πλευρά, η Λέρος τα τελευταία, 20 χρόνια, προσπαθεί να περάσει ένα βήμα πιο πέρα από το ψυχιατρείο, εστιάζοντας την προσοχή της στον τουρισμό! Ήδη στο νησί υπάρχει άριστη τουριστική υποδομή καθώς και σημαντικές ξενοδοχειακές μονάδες, η δημιουργία των οποίων φανερώνει ότι η συνείδηση του Λεριού έχει αφυπνιστεί για τα καλά προς αυτή την κατεύθυνση!

Η Λέρος είναι στην κυριολεξία ένας παράδεισος, στο νοτιαανατολικό Αιγαίο! Ένα νησί, απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, το οποίο δύσκολα το αποχωρίζεται όποιος το ανακαλύπτει! Ευχόμαστε στους φιλόξενους και καλόκαρδους κατοίκους του τα καλύτερα για το μέλλον!"
http://mediasoup.gr/

Share on Facebook