Το ιαπωνικό σενάριο της κρίσης της δεκαετίας του 90 αναβιώνει και στην Ευρώπη;

Οι υπερχρεωμένες και σε υπολανθάνουσα χρηματοοικονομική κρίση χώρες της Δύσης ενδέχεται να βιώσουν μία ισχνή ανάπτυξη για μακρά περίοδο, όπως συνέβη και με την Ιαπωνία στη δεκαετία του ’90, μολονότι τα συγκρίσιμα μεγέθη μεταξύ των δύο μοντέλων είναι περιορισμένα...
Τα προβλήματα στους κρατικούς προϋπολογισμούς στην Ευρώπη και οι ανησυχίες για την ευρωστία της ανάκαμψης στις ΗΠΑ και η έξοδος των αναπτυγμένων χωρών από την κρίση της διετίας 2008-09, παραμένουν ακόμη τα ακανθώδη ερωτήματα για τις αγορές.

«Ιλιγγιώδη επίπεδα χρέους, ισχυρές αποπληθωριστικές πιέσεις και υποφώσκουσα τραπεζική κρίση: το σενάριο <α λα Ιαπωνικά> συγκεκριμενοποιείται», προειδοποιούν ο οικονομολόγος Φρεντρίκ Μπονβέ και ο τραπεζίτης Φιλίπ Μπρυνό σε άρθρο τους στην γαλλική εφημερίδα Λα Τριμπύν.

Η έκρηξη της χρηματοοικονομικής και κατασκευαστικής φούσκας στην Ιαπωνία είχε βυθίσει τη δεύτερη οικονομική δύναμη του κόσμου σε αποπληθωρισμό, λόγω της δυνατότητας των επιχειρήσεων για παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών πάνω από τα επίπεδα της ζήτησης.

Η χώρα είχε βιώσει στο διάστημα 1997-2006 αρνητική πορεία, με μειώσεις στις τιμές και στους μισθούς, που έβλαψαν την οικονομική παραγωγή. Η ανάπτυξη δεν είχε ξεπεράσει κατά μέσον όρο το 1% στο διάστημα 1992-2002, μία περίοδος που ονομάσθηκε «η χαμένη δεκαετία» για την Ιαπωνία.

«Εάν δεν εφαρμοσθεί μία φιλόδοξη πολιτική για μείωση του χρέους και ενίσχυση των επενδύσεων, η Δύση θα βιώσει με τη σειρά της την ιαπωνική εμπειρία», τονίζει από την πλευρά του ο Γκάρι Χουφμπάουερ του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Πίτερσον στην Ουάσιγκτον.

Κατά τον ίδιον, μόνον οι μαζικές επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα θα μπορούσαν να εξισορροπήσουν τις αρνητικές συνέπειες που θα προξενήσει η δημοσιονομική λιτότητα στην ανάπτυξη. Για να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις, ο Χοφμπάουερ προτείνει να μειωθεί ο φόρος επί των επιχειρήσεων.

Μολαταύτα, ό,τι και να συμβεί, «αυτές οι χώρες θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα» των γενναιόδωρων δαπανών τους στα πλαίσια της κρίσης, προειδοποιεί από την πλευρά του ο Ιβάν Τσελίστσεφ, καθηγητής στο Παν/μιο Νιιγκάτα στην Ιαπωνία.

Ο ίδιος εκτιμά πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη βρίσκονται σε κατάσταση συγκρίσιμη με εκείνη στην Ιαπωνία κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90: «τόσο οι μεν, όσο και οι δε, υπέστησαν ένα ηχηρό σόκ-η φούσκα που έσκασε στην Ιαπωνία και η χρεωκοπία της Lehman Brothers στις ΗΠΑ».

Και στις δύο περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις των αντιστοίχων χωρών αντέδρασαν εμβαθύνοντας τα δημόσια ελλείμματά τους, με τη διαφορά πως το φαινόμενο στην Ιαπωνία διήρκεσε μία δεκαετία, ενώ στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ ξέσπασε σε λίγους μήνες.

«Εντούτοις, στο Αρχιπέλαγος η κρίση έπληξε κυρίως τις τράπεζες, οι οποίες ενεπλάκησαν σε αμφίβολες πιστώσεις. Αντίθετα στις ΗΠΑ και στις ευρωπαϊκές χώρες πρόκειται για μία δομική κρίση του συνόλου του χρηματοοικονομικού συστήματος, όπου χρεωκοπούν ρυθμιστικοί θεσμοί, ιδρύματα και τράπεζες», προσθέτει.

Κατά τον ίδιον, στην Ιαπωνία η χαμηλή ανάπτυξη προκλήθηκε από την υποτονική κατανάλωση των επιφυλακτικών νοικοκυριών, ενώ στις ΗΠΑ οφείλεται στην υπερκατανάλωση των νοικοκυριών που είναι επιρρεπή στον δανεισμό.

«Το κύριο πρόβλημα της Ιαπωνίας κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίας εδράζεται στο ότι διατήρησε τους ίδιους θεσμούς που κληρονόμησε από την ισχυρή ανάπτυξη των ετών ’60 και ‘70», αλλά οι οποίοι είναι ακατάλληλοι για την μετά τη φούσκα κατάσταση, εκτιμά ο οικονομολόγος του Εθνικού Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών του Τόκιο Κέι Οτσούκα.








Share on Facebook